Βλέμματα, σώματα, χώρος, ένας κινηματογραφικός κόσμος

Ο Δημήτρης Αθανίτης είναι ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες σκηνοθέτες, μέλος της Ευρωπαικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ιδρυτικό μέλος και πρώτος Γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε σινεμά και αρχιτεκτονική.

Η τελευταία ταινία του Μήδεια (2022) από το αριστούργημα του Ευρυπίδη, κέρδισε 21 βραβεία και χαρακτηρίστηκε σαν μια "Οπτική και ακουστική έκσταση, σπάνια στο σινεμά σήμερα".

Το Invisible (2016) με 16 διεθνή βραβεία σε πάνω από 40 φεστιβάλ, ήταν 17 εβδομάδες στις αίθουσες της Αθήνας και παρουσιάστηκε σε 35 ελληνικές πόλεις, δημιουργώντας ένα μοναδικό ρεκόρ.

"Για την ανανέωση του ελληνικού κινηματογράφου", η πρώτη ταινία του Αντίο Βερολίνο (1994) πήρε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και έγινε αμέσως καλτ, ενώ το Αθηνόραμα σημείωνε "ίσως το νέο μεγάλο όνομα στο ελληνκό σινεμά".

Η δεύτερη ταινία του, το προκλητικό και κλασσικό πια Καμιά Συμπάθεια Για Τον Διάβολο (1997), προκάλεσε σκάνδαλο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και κέρδισε το Βραβείο Ερμηνείας στο Διεθνές Διαγωνιστικό όπου εκπροσωπούσε την Ελλάδα. Τιμήθηκε ακόμη με την Διάκριση Ποιότητας του ΥΠΠΟ. Στο 30ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κιν/φου έκανε πρεμιέρα, η οριστική βερσιόν του, final cut 2017.

Οι 2000+1 Στιγμές (2001), πρωτότυπη νωπογραφία μιας πόλης και του πλανήτη στην είσοδο του μιλένιουμ, συνδυάζει φιξιόν με ντοκουμέντα και κέρδισε διεθνή αναγνώριση με κριτικές στα Variety, Sequences, Age, ενώ επιλέχτηκε από τον Bill Mousoulis ανάμεσα στις 10 καλύτερες ταινίες στον κόσμο για το 2001, στo Senses of Cinema.

Το Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας (1999), μια πρωτότυπη μοντέρνα διασκευή πάνω στο θεατρικό έργο, συμπεριελήφθη από τον Μαρκ Μπυρνέτ στο βιβλίο του Σαίξπηρ και Παγκόσμιο Σινεμά, έκδοση του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ενώ Η Πόλη Των Θαυμάτων (2004), μια "πλάγια ματιά" στους Ολυμπιακούς, είναι η μόνη ταινία φιξιόν στον κόσμο που έχει γυριστεί ποτε ζωντανά στη διάρκεια των Αγώνων.

Οι Τρεις Μέρες Ευτυχίας (2012) κέρδισαν 4 βραβεία, παίχτηκαν σε περισσότερα από 30 φεστιβάλ και συνάντησαν εξαιρετική κριτική υποδοχή, ενώ το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης την επέλεξε στις 100 πιο σημαντικές ταινίες στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου και το πρώτο του ντοκιμαντέρ Λαβύρινθος (2019) τιμήθηκε με 5 βραβεία.

Οι μικρού μήκους ταινίες του, είναι επίσης ιδιαίτερες: Η Φιλοσοφία (1993) προβλέπει την ελληνική κρίση και κέρδισε το Βραβείο Φανταστικού στο Φεστιβάλ Δράμας, ο Κύριος Χ (1994) μιλά για έναν υπάλληλο που ζει στη βαλίτσα του ενώ η Μαντόνα Καλεί Φασμπίντερ (2008) είναι ακριβώς αυτό που υπόσχεται ο τίτλος.

Η εγκατάσταση του Πόλη Κρυμμένη/Athens Underground (2011-2018), ανακατασκευή της εικόνας της πόλης μέσα  από 6+1 ταινίες του, παρουσιάζεται συνεχώς σε μια σειρά από χώρους τέχνης, σαν μέγα εγκατάσταση σε συνεχή εξέλιξη και ήταν η μόνη ελληνική αναφορά στην εκτεταμένη παγκόσμια επισκόπιση εικαστικών στο ιταλικό Cultura Universale, Φεβρουάριος 2012.

Το 2017 εκδόθηκε το πρώτο του βιβλίο Μυστικές Συναντήσεις, όπου ο Δημήτρης Αθανίτης ταξιδεύει στις κινηματογραφικές συναντήσεις του με μια σειρά από πρόσωπα που ανήκουν σε μια ανθολογία του άκρως ιδιαίτερου και συνθέτουν μια προσωπική μυθολογία. Το βιβλίο παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση στο Φεστιβάλ Βιβλίου στο Ζάππειο και στη συνέχεια στο Φεστιβάλ θεσσαλονίκης, στο Φεστιβάλ Δράμας και σε περισσότερες από 20 ελληνικές πόλεις.
Το 2020 το δεύτερο βιβλίο του Σενάρια περιέχει σε ενιαίο τόμο τα σενάρια των δύο πρώτων ταινιών του, Αντίο Βερολίνο και Καμιά Συμπάθεια για τον Διάβολο.
Το 2022 κυκλοφόρησε το τρίτο βιβλίο του, Η Έβδομη Ήπειρος / 60 Ταινίες Για Πάντα, μια επιλεκτική ανθολογία 60 ταινιών από 120 χρόνια κινηματογράφου.

Τον Δεκέμβριο 2022, μια θέση στο ιστορικό σινεμά τέχνης Στούντιο της Αθήνας, ονομάσθηκε "Δημήτρης Αθανίτης" δίπλα στην αντίστοιχη του Θόδωρου Αγγελόπουλου.

Ο Δημήτρης Αθανίτης είναι επίσης σεναριογράφος και παραγωγός των ταινιών του, ενώ έχει συνεργαστεί με πολλούς κορυφαίους έλληνες ηθοποιούς. Ως ηθοποιός έχει εμφανισθεί σε ταινίες όπως Ράδιο Μόσχα, Ξένες σε Ξένη Χώρα, Βέγγος ένας Άνθρωπος Παντός Καιρού, Αντίο Βερολίνο, Vox, Καμιά Συμπαθεια για τον Διάβολο, Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας κ.α.

Ταινίες του αναλύονται σε πολλά βιβλία όπως  Poetics of Cinema, D. Bordwell, Mise en Scene and Film Style, A. Martin,  Shakespeare and World Cinema, M. Burnette, Εθνικές Κινηματογραφίες, Θ.Σούμας, κ. α..

Σαν αρχιτέκτων, Ο Δημήτρης Αθανίτης έχει κερδίσει τρία βραβεία (1986-1990) με σημαντικότερο (σε συνεργασία) αυτό για την "Τρίτη Πλατεία της Αθήνας".

φιλμογραφία
2022           Mήδεια
2019           Λαβύρινθος (ντοκιμαντέρ)
2016           Invisible
2012           Τρεις Μέρες Ευτυχίας
2011           Πόλη Κρυμμένη (μμ-εγκατάσταση)
2009           Μαντόνα καλεί Φασμπίντερ (μμ)
2005           Η Πόλη των Θαυμάτων
2000           2000+1 Στιγμές
1999           Ονειρο Καλοκαιρινής Νύχτας
1997           Καμμιά Συμπάθεια για τον Διάβολο
1996           Vox, Μίλησε μου για Έρωτα (τηλεταινία)
1994           Αντίο Βερολίνο
1994           Κύριος Χ (μμ)
1993           Φιλοσοφία (μμ)