Στην Καρδιά του Σκοταδιού

Δημήτρης Αθανίτης: Invisible: Ταξιδεύοντας στην Καρδιά του Σκοταδιού
Τετάρτη, 12 Οκτωβρίου 2016 16:56

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Αθανίτης γράφει τις σκέψεις του για την τελευταία ταινία του «Invisible» (Αόρατος), η οποία μετά από μία μεγάλη φεστιβαλική πορεία και αρκετές διακρίσεις στις αποσκευές της κυκλοφορεί στις αίθουσες στις 3 Νοεμβρίου. 

Όταν το 1993 γύρισα τη πρώτη μικρή ταινία μου «Φιλοσοφία», μόλις είχε ξεκινήσει ο πολεμος στο Σεράγεβο. Σύμφωνα με το σενάριο, οι πόλεμοι στα Βαλκάνια επεκτείνονται, η ελληνική οικονομία καταρρέει, ο Πρόεδρος κηρύσσει πτώχευση. Η «Φιλοσοφία» πήρε στη Δράμα τότε, το Βραβείο Φανταστικού. Λίγα χρόνια αργότερα, ήταν πραγματικότητα. 

Η τελευταία ταινία μου «Invisible» επιχειρεί την ακριβώς αντίστροφη πορεία. Ο «Αόρατος» μοιάζει εκ πρώτης μια ταινία-απάντηση σ’ αυτό που συμβαίνει γύρω μας: ένας εργάτης σε εργοστάσιο απολύεται απροειδοποίητα και καθώς νιώθει να χάνει κυριολεκτικά και μεταφορικά τον κόσμο γύρω του, αποφασίζει να αποδώσει δικαιοσύνη ο ίδιος. 

Σύντομα όμως ο θεατής καταλαβαίνει ότι δεν θα είναι ο ανέπαφος παρατηρητής σε  ανώδυνες προκατασκευασμένες αλήθειες. Καθώς η κάμερα τον οδηγεί μέσα από το μυαλό και τα μάτια του ήρωα σε τελείως απρόβλεπτο και ακραίο δρόμο, το θέμα ξεπερνά το προσωπικό δράμα. 

-Με βλέπεις; ρωτά ο Άρης τον άνθρωπο που θεωρεί υπεύθυνο της καταστροφής του. Και εννοεί, «υπάρχω για σένα η είμαι αόρατος, ανύπαρκτος;» Το ίδιο ερώτημα βάζει χωρίς να πει λέξη κι ο μικρός γιος του, στον ίδιο τον Άρη.

Πόσο αόρατοι είμαστε; Πόσο ερήμην μας έχει προαποφασιστεί η θέση μας στον κόσμο; Απέναντι σ’ αυτό το ερώτημα τοποθετείται ενστικτωδώς ο ήρωας αλλά και η ηθική της ταινίας.

Στις sold out προβολές στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης αλλά και σε μια σειρά από φεστιβάλ που ακολούθησαν, πολλοί θεατές δήλωσαν μετά ότι ταυτίστηκαν με τον ήρωα κι ας μην είχαν τίποτα κοινό μαζί του. Η συζήτηση έδειξε ότι ήταν η ηθική του ήρωα που τους άγγιξε και όχι η στενά προσωπική ιστορία του. Όπως επίσης φάνηκε καθαρά ότι κανείς, μα κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τι ακριβώς θα συμβεί στο τέλος, ή για την ακρίβεια στην χορογραφία του τέλους.

Προσπάθησα να τους εξηγήσω ότι το κινηματογραφικό ταξίδι που επιχειρεί το Invisible, είναι το ίδιο σημαντικό με το ηθικό και κάτι τέτοιο δεν γίνεται μέσα από γνωστούς δρόμους.

Μόνο το βύθισμα κάτω από την επιφάνεια του κόσμου γύρω μας αλλά και κάτω από τα κλισέ της κινηματογραφικής γραφής μπορεί να οδηγήσει στην συμμετοχή και πάνω από όλα στο τελικό αίτημα από μια ταινία: αυτό το μοναδικό αίσθημα ανάτασης από το ταξίδι στην καρδιά του κινηματογραφικού σκοταδιού.

INVISIBLE, a Dimitri Athanitis film, trailer from Dimitri Athanitis on Vimeo.